Gedeelde waarden maken een duurzame samenwerking
Stoffel van Superdruk vertelt over de samenwerking met Zwartopwit
Grafisch vormgever Stoffel Van den Bergh kocht ooit een kastje vol houten letters en een kleine handpers uit liefde voor typografie en ambacht. Zo’n tien jaar later is Superdruk een atelier met analoge drukpersen in alle vormen en maten. Samen met het atelier groeide ook de stapel werk. “Het was tijd voor een nieuwe fase, want ik kon het niet meer alleen aan”, vertelt Stoffel. In oktober 2023 sloeg officieel hij de handen in elkaar met drukkerij Zwartopwit. “Als er één drukkerij was waarmee ik zou samenwerken, dan was het wel Zwartopwit.”
“Superdruk is gespecialiseerd in analoge druktechnieken, met een focus op hoogdruk. Ik geef workshops en vormgevers en grafisch ontwerpers komen naar mij als ze hulp nodig hebben bij hoogwaardig drukwerk. Dat heb ik altijd enorm graag gedaan. Maar de vraag bleef maar stijgen en ik besefte dat ik het niet meer alleen kon. Uit een traject bij Flanders DC werd duidelijk dat het tijd was voor een nieuwe fase. Een samenwerking was een van de opties.”
“Manu van Zwartopwit polste eerder al eens of ik een samenwerking zag zitten. Ze hadden interesse in het ambachtelijke luik. Eigenlijk stond ik niet te springen om met zo’n groot bedrijf samen te werken. Ik was bang om mijn eigenheid te verliezen en om bruggen op te blazen, want intussen had ik een heel netwerk en een goede band met verschillende drukkerijen opgebouwd. In de grafische wereld had ik een unieke positie die ik niet kwijt wilde.”
Letterpress meets digitaal en offset
“Toevallig kwam ik Zwartop een jaar later opnieuw tegen op Grafixx in Antwerpen, waar we naast elkaar een stand hadden. We babbelden heel lang over onze métier: papier en druktechnieken. Een aangenaam gesprek dat bleef hangen en me aan het denken zette.
Zwartopwit drukte tot dan toe enkel digitaal en offset, Superdruk alleen met letterpress. Ik besefte toen dat het stom was om die technieken niet gewoon samen te brengen.”
“Als er één drukkerij was waarmee ik wilde samenwerken, dan was het Zwartopwit. Ik sta heel erg achter hun waarden en hun duurzame aanpak. Ze bieden kwaliteit op een bewuste manier en alle productie gebeurt ter plaatse, het is echt een lokaal proces. Hun papierkeuze is ecologisch doordacht, met veel gerecycleerde papiersoorten. En ook de manier waarop ze omgaan met hun klanten en werknemers is duurzaam. Eigenlijk is het een soort familie, waar iedereen elkaar kent en weet waar iedereen mee bezig is. Dat verhaal klopte voor mij.”
David versus Goliath
“Na Grafixx gingen we rond de tafel zitten. In het begin zat ik daar wat in een David versus Goliath-positie: ik was heel voorzichtig, wilde niet te veel van mezelf afgeven en niet te hard opgaan in Zwartopwit. We bouwden dus een manier uit die voor mij veilig genoeg aanvoelde. Nu staan we enkele maanden verder sinds de bekendmaking en ik voel me er heel goed bij. De samenwerking verloopt heel fijn.”
“Concreet heb ik mijn zuil productie overgedragen aan Zwartopwit. Het commerciële drukwerk valt nu onder hen: ik druk wel nog zelf en communiceer nog met klanten, maar de administratieve opvolging doen zij. We zijn binnen Zwartopwit in Herenthout ook een volledige letterpressafdeling aan het uitbouwen. Daar leid ik nu mensen op, zodat ze er zelfstandig mee aan de slag kunnen.”
Meer ruimte voor creatief werk
“Van zodra die afdeling draait, zal eenvoudig letterpressdrukwerk standaard in het online aanbod van Zwartopwit beschikbaar worden. Drukwerk zoals geboortekaartjes handelen ze daar dan ter plekke af en alleen de speciallekes komen bij mij terecht. Zo kan ik me weer toespitsen op specifieke technieken, specifiek papier en meer high-end toepassingen.”
“De samenwerking met Zwartopwit zorgt voor een gezonde financiële basis: er is nu een vaste regelmaat. Maar het gaat voor mij veel verder dan het commerciële verhaal. Ik heb altijd heel hard willen inzetten op creatieve printprojecten, maar door de drukte viel dat er altijd wat tussenuit. Door nu een deel van de productie uit te besteden, heb ik veel meer headspace om mij meer creatief bezig te houden en mijn andere projecten weer actiever in de markt te zetten.”
Zwartopwit voelt als een speeltuin
“Ik leer enorm veel van de automatisatie en workflow bij Zwartopwit. Tot oktober werkte ik heel hard on demand: grafisch vormgevers vroegen me om een specifiek papier of techniek en ik hielp hen zo goed mogelijk verder. Maar dat systeem kan je natuurlijk niet aanbieden in een online platform. Dan moet je standaardiseren, een select aantal technieken aanbieden en grenzen stellen. Het is een heel fijne oefening om het proces dat zich de voorbije tien jaar in mijn hoofd heeft gevormd eens goed neer te pennen, concreet te maken en die kennis ook weer te delen. We bekijken nu welke stappen in mijn drukproces we kunnen automatiseren, zodat er zoveel mogelijk vanzelf loopt”
“Ook qua machines voelt Zwartopwit als een speeltuin. Waar ik eerst uitsluitend met machines zonder elektronica werkte, heb ik nu toegang tot een enorm elektronisch machinepark waar ik volop kan experimenteren. Het is heel interessant om uit te zoeken hoe we die digitale technieken kunnen combineren met ambachtelijke technieken zoals letterpress en hotfoil.”
Superdruk wordt volwassen
“We zitten nu nog volop in een overgangsfase, waar er veel tijd kruipt in opleiding en de opstart van alle technieken in Herenthout. Hoewel ik meestapte in het Zwartopwit-verhaal om mezelf meer vrijheid te geven, ben ik momenteel met heel veel tegelijk bezig om ervoor te zorgen dat iedereen mee is in elke stap van het drukproces. Het is dus even pittig om alles op gang te trekken, om daarna hopelijk alles uit handen te kunnen geven.”
“Maar ik vind het heel fijn. Het voelt echt als een soort volwassen worden van het atelier en de samenwerking zorgt voor gemoedsrust. Het is altijd de bedoeling geweest om van het atelier mijn broodwinning te maken, iets dat volledig op zichzelf kan staan. Het geeft me ook veel voldoening dat een partner als Zwartopwit mij dat vertrouwen geeft en mij mee aan boord wil nemen, dat doet me beseffen dat ik niet slecht bezig ben.”
Een meerwaarde voor de creatieve sector
“De samenwerking van Zwartopwit en Superdruk is meer dan het letterpressverhaal. Ik stap mee in de drukkerij en zoek uit hoe ik de Superdruk-mindset mee kan vertalen naar Zwartopwit. Ik geloof dat onze neuzen in dezelfde richting staan en dat ik op het vlak van kwaliteitscontrole en hoogwaardig drukwerk binnen de drukkerij een meerwaarde kan zijn, ook met mijn achtergrond als vormgever en productontwikkelaar. Samen kunnen we van Zwartopwit een proactieve boite maken die een grote meerwaarde is voor de creatieve sector.”
We zien dat Stoffel zich hier als een vis in ‘t water voelt
“Door samen te werken met Stoffel en Superdruk kunnen we ons aanbod aan mooi creatief drukwerk uitbreiden met letterpress, foliedruk en bijpassende creatieve papiersoorten. Binnenkort zal je dat allemaal makkelijk kunnen bestellen via onze website”, vertelt Giovanni Van der Weken van Zwartopwit. “Zwartopwit en Superdruk zijn totaal verschillende bedrijven, maar we richten ons allebei op hetzelfde type drukwerk en dezelfde klanten. Op dat vlak was er dus zeker al een match. We zien ook dat Stoffel zich hier als een vis in het water voelt en binnen zo’n grote organisatie als Zwartopwit toch zijn vrijheid en creativiteit kan behouden. Dat maakt ons enorm blij.”
Geschreven door Nienke Soontjens